نفت و تاریخچه صنعت نفت

مقدمه : 4

نفت و تاريخچه صنعت نفت : 5

نفت خام : 7

ساختار ترکيبي نفت خام از نظر مواد سازنده آن : 8

فرايندهاي تشکيل نفت و ساختار کروژن : 9

شرايط لازم براي تشکيل نفت : 12

توزيع و نوع ترکيبات نفت خام : 13

انواع نفت خام : 15

دسته بندي نفت خام براساس وزن مخصوص : 17

فصل اول : 18

واحد تقطير در جو و خلاء 18

شرح فرايند واحد تقطير در جو و خلاء 22

برج تثبيت كننده بنزين (Gasoline Stabiliter V.110): 27

برج تفكيك V-112 (Gasoline Splitter) : 27

فصل دوم : 32

شرح فرايند واحد كاهش گرانروي 32

تئوري فرايند 32

شرح عمليات واحد كاهش گرانروي 34

بخش تقطير (Distilation Section) 36

3- برج تثبيت كننده Stabilizer : 39

فصل سوم : 41

شرح فرايند واحد گاز مايع 41

تئوري فرايند : 41

فصل چهارم : 47

شرح فرايند واحد كاستيك مايع 47

فصل پنجم : 49

شرح فرايند واحد سوخت گازي: 49

شرح عمليات : 49

مقدمه :

با توجه به سياست صنعتي شدن هر چه بيشتر کشور ، فروش کمتر نفت خام به منظور جلوگيري از صادرات تک محصولي ، جايگزيتي آن به وسيله ساير مواد ، وجود منابع و ذخائر گاز و نفت و همچنين با توجه به امکانات طبيعي و جغرافيايي کشور ، لزوم توسعه صنعت نفت امري است ضروري که بايد از اولويت بالايي برخوردار باشد به ويژه که از يک طرف با سرمايه گذاري در اين صنعت در بلند مدت , صادرات فراورده هاي نفتي ، محصولات پتروشيمي مي تواند جايگزين نفت خام گردد و از سوي ديگر با توليد هر ماده « پايه » امکان اشتغال به کار تعداد زيادي از افراد جامعه در صنايع پايين دستي وجود خواهد داشت ، به هر تقدير همان طور که مي دانيد از نفت خام فراورده هايي تهيه مي شود که کاربرد و استفاده از آنها مختلف و متفاوت است و مي تواند فعاليت هاي گوناگون صنعتي را به نحوي در بر گيرد که شديداً در مسائل اقتصادي و اجتماعي موثر افتد . پوشيده نيست که بازارهاي داخلي و خارجي اين صنايع عظيم است که چرخ هاي اقتصادي جامعه را در جهت فعاليت و اشتغال عده کثيري از افراد کشور به حرکت درمي آورد .

جروف سه گانه نفت از نظر سياست دو تفکر را متبادر به ذهن مي کند ، نخست ( نابودي ، فقر ، تباهي ) که ناشي از سياست غلط در استخراج و صدور طلاي سياه است و ديگر توجه دولتمردان و سياستمداران جامعه به رسالتي است که در قبال ملت و کشور خود دارند و مآلاً (نيروي خلاق – فر و شکوه – ترقي و تعالي) به ارمغان خواهد آورد که با راهبردي صحيح در جهت توليد و عرضه فراورده هايي باارزش افزوده بالاتر ، موجبات شکوفايي بيشتر اين صنعت را فراهم آورده ، در نتيجه چرخ هاي اين صنعت عظيم در جهت رونق اقتصادي و رفاه جامعه به حرکت درخواهد آمد .

در شرايط کنوني , در کشور ما صنايع نفت و گاز نقش ارزنده اي را در تأمين بيش از 96 درصد انرژي کشور دارد . افزون بر آن ، استفاده از نفت و گاز به عنوان خوراک صنايع پتروشيمي و توليد فراورده هايي با ارزش افزوده سيار بالا نقش مضاعفي را به خود اختصاص داده است .

نفت و تاريخچه صنعت نفت :

نفت « پترول » يا به اصطلاح روغن هاي معدني مخلوطي از هيدروکربورها مي باشد که منابع آن اغلب در اعماق زمين وجود دارد . انگليسي ها کلمه لاتين آن ( پترولئوم ) را پذيرفته اند در صورتي که آلماني ها آن را « اردل » (Erdol) به معناي روغن زميني مي نامند .

اين ماده را از قرن ها پيش به صورت گاز در آتشکده ها يا به فرم قير ( ماده اي که پس از تبخير مواد فرار يا سبک نفت ، از آن باقي مي ماند ) مي شناخته اند به طوري که در کتب مقدس و تاريخي اشاره شده است در ساختمان برج بابل از قير استفاده گرديده و کشتي نوح و گهواره ي حضرت موسي (ع) نيز به قير اندوده بوده است .

بابلي ها از قير به عنوان ماده قابل احتراق در چراغ ها و تهيه ساروج جهت غير قابل نفوذ نمودن سدها و بالاخره جهت استحکام جازها استفاده مي کرده اند . مصري ها در قديم مردگانشان را با آن موميايي مي نموده اند . مردم در ايران ، روماني ، باکو ، هند قبل از ميلاد مسيح به صورت گوناگون اين ماده را مورد استعمال قرار داده اند .

مدت زمان مديدي مورد استعمال نفت براي مصارف خانگي و يا به عنوان چوب کننده بوداما از آغاز قرن شانزدهم ميلادي روز به روز موارد استعمال آن رو به افزايش نهاد تا اينکه در سال 1854 ميلادي ( در شهر گايسي در اروپاي مرکزي ) دو نفر داروساز وجود يک فراکسيون سبک قابل اشتعال را در روغن زميني تشخيص دادند و همچنين به کمک تقطير , مواد ديگري به دست آوردند که براي ايجاد روشنايي به کار مي رفت . براساس اين کار آزمايشگاهي بود که بعداً دستگاه هاي عظيم تصفيه نفت طرح ريزي و مورد بهره برداري قرار گرفت .

صنعت نفت با احداث چاه نفت دارک در منطقه پنسيلوانياي اتازوني در 27 اوت 1859 ميلادي با توليد روزانه 1600 ليتر آغاز شد . اين صنعت ابتدا در برخي کشورها مانند کانادا ، روسيه ، ايتاليا و سپس با گذشت چند دهه ، دامنه اکتشاف آن به منطقه خاورميانه و خاور دور گسترش يافت .

در پنجم خرداد 1287 شمسي مطابق با 26 مي 1908 ميلادي گروهي از مکتشفين پس از هفت سال تفحص در تپه ها و کوه هاي جنوب غربي ايران بالاخره ثمره زحمات و کوشش خود را در مسجدسليمان واقع در دامنه ي جبال زاگرس و يا بهتر در کوه هاي بختياري يافتند و بدين ترتيب از اين تاريخ صنعت نفت ايران پا به عرصه وجود گذاشت . ساختمان اولين خط لوله به طول 163 مايل بين مسجدسليمان و آبادان تشکيل يک پالايشگاه در جزيره آبادان داد که مدت سه سال طول کشيد و نخستين جريان نفت به پالايشگاه در سال 1911 ميلادي صورت گرفت .

يکي از مناطق سرشار از ذخائر نفت و گاز منطقه خليج فارس مي باشد . هشت کشور ايران ، عراق ، کويت ، عربستان ، قطر ، امارات عربي متحده ، بحرين و عمان به عنوان کشورهاي ساحلي خليج فارس ، حدود %65 ذخائر نفت و %32 ذخائر گاز جهان را در اختيار دارند . در اين ميان ايران با %21 تريليون متر مکعب داراي بيشترين ذخائر نفت در منطقه مي باشند .

نفت خام :

نفت خام ماده اي است تيره رنگ که در طبيعت به صورت مايع و جامد يافت مي شود که مخلوطي از هيدروکربن هاي مختلف مي باشد . قسمت اعظم مواد تشکيل دهنده نفت شامل آلکانها ( هيدروکربن هاي زنجيري سير شده يا اشباع ) و هيدروکربن هاي آروماتيک مي باشند . نفت خام همچنين داراي ترکيباتي از عناصر گوگرد , اکسيژن ، نيتروژن و مقدار کمي ترکيبات معدني و فلزات مي باشد . بديهي است که نسبت اين مواد در نفت استخراج شده از نقاط مختلف زمين متفاوت است و ترکيبات محتلف نفت خام بنا بر موقعيت محلي ميدان نفتي و زمان تشکيل آن و حتي بنا بر ژرفاي منبع متعددند ، چنانچه نفت دو چاه نزديک به هم مشخصات يکساني ندارند ، مثلاً برخي چاه ها نفت سفيد سبکي توليد مي کنند که حتي به طور مستقيم نيز مي توان از آن استفاده کرد ، در صورتيکه نفت خام برخي از چاه ها سنگين و به آسفالت شبيه است .

فلزاتي که اغلب در نفت خام وجود دارد ، نيکل ، سديم ، واناديم و آهن مي باشند که به مقدار کم در نفت خام وجود دارند . زمين شناسان تقريباً متفق القولند که اين مواد آلي طي قرن ها بر اثر تجزيه و فشار موجودات ريز دريايي به نام پلاکتون ها و احتمالاً گياهاني که در ته درياها و درياچه ها و مرداب ها جمع شده و مدفون شده اند ، بر اثر فشار ، حرارت ، کاتاليزور و باکتريهاي تبديل کننده به وجود آمده اند ، اين مواد به وسيله تشکيل رسوبي دائم از ذرات ريز و غيرقابل نفوذ مثل گل رس ، آهک و غيره در محل خود حفظ شده اند و دگرگوني هاي زمين سبب روان شدن و تراکم آن در مخازن زيرزميني شده است .

نفت تشکيل شده به علت مايع بودن و همچنين به علت خاصيت موئينگي محيط خود از خلال سنگ ها گذشته ، زير يک طبقه غيرقابل نفوذ ، در بالاترين قسمت يک چين خوردگي که طاقديس ناميده مي شود ، ذخيره مي گردد . يکي از تئوري هايي که بع طور ساده براي تشکيل نفت خام بيان مي شود اين است که مواد آلي در اثر حرارت و فشار تقطير شده اند و به صورت نفت درآمده اند .

چند نوع نفت خام از همين طريق در آزمايشگاه تهيه شده که منشأ آنها در انواع نفت خام استخراجي از قشر زمين يافت گرديده است . نظريه دوم اين است که تغييرات ماده ي آلي براي تبديل به نفت ممکن است حتي در درجه حرارت معمولي و فشار نزديک به اتمسفر انجام پذيرد و در مجموع نفت خام به صورت مايع است و معمولاً در محل اوليه خود باقي نمي ماند و بنابراين نمي تواند در شرايط عمل توليد آن مطالعه نمود . نفت خام غالباً مسافت قابل ملاحظه اي را به صورت طولي و عمودي در صخره ها طي مي کند و در نتيجه محل اصلي تشکيل آن معلوم نيست .

ترتيب طبقات موادي که در چاه هاي نفت قرار دارند ، براساس چگالي آن مواد مي باشد به طوريکه گاز که سبک ترين آنهاست در طبقه رويي و آب و نمک که سنگين ترين آنهاست در طبقه زيرين قرار مي گيرد .

ساختار ترکيبي نفت خام از نظر مواد سازنده آن :

همان طور که گفته شد ، نفت خام مجموعه وسيعي از انواع ترکيبات آلي را شامل مي گردد که قسمت عمده آن را هيدروکربن ( به صورت اشباع و يا غير اشباع ) و قسمت ديگر را غيرهيدروکربن تشکيل مي دهند . مواد آلي راسب در رسوبات زمين به ماکرومولکول هاي غيرقابل حل ( کروژن ) در حلال هاي آلي ، تبديل مي شوند که تحت فرآيندهاي ژئوشيميايي و تحمل حرارت به نفت خام سيال تبديل مي گردند .

مواد آلي قابل حل در حلال هاي آلي را اصطلاحاٌ بتومن مي نامند . به عبارت ديگر بتومن همان هيدروکربن هاي سيال ( نفت خام ) است که از سنگ منشأ توليد و در سنگ مخزن تجمع مي يابد .

هيدروکربن هاي موجود در نفت خام و يا مواد آلي استخراج شده از سنگ هاي رسوبي (بتيومن) به زير گروه هاي ديگر تقسيم مي شوند ، که عبارت است از هيدروکربن هاي زنجيره اي سير شده و سير نشده ( پارافين ها و اولفتينها ) و هيدروکربورهاي حلقوي اشباع و غير اشباع (سيکلو پارافين ها ) و حلقوي غير اشباع کامل ( آروماتيک ها ) .

فرايندهاي تشکيل نفت و ساختار کروژن :

بررسي و مطالعات مواد آلي موجود در سنگ هاي رسوبي ، نفت هاي خام و زغال سنگ نشان داده است که مجموعه وسيعي از ترکيبات آلي با ساختارهاي گوناگون ( مانند ليپيدها ، پروتئين ها ، کربو هيدرات ها و ليگنين ها ) را شامل مي شوند .

از مواد آلي راسب در لايه هاي رسوبي فقط يک درصد آنها قابليت تبديل به سوخت هاي فسيلي را دارند و بقيه مواد آلي بر اثر فرآيندهاي اکسيداسيون و فعاليت هاي تجزيه و به صورت گاز CO2 به اتمسفر زمين برگشت داده مي شوند ، بنابراين تاريخچه چگونگي توليد نفت از يک سنگ مادر تابعي است از زمان , درجه حرارت و افزايش عمق دفن شدگي رسوبات ، از آنجائيکه تغيير و تبديلات فيزيکي و شيميايي در طول رسوب گذاري و بعد از آن به صورت فرآيندهاي مجزا رخ نمي دهند ، لذا عواملي که موثر بر روي فرآورده هاي حاصل از مواد آلي هستند ؛ طبيعتاً بر روي قسمت هاي معدني سنگ رسوبي نيز اعمال مي شود ( فرآيندهايي مانند تخريب ميکروبي در مراحل ابتدايي رسوبگذاري و پس از آن دما و فشار ) .

طبيعت و فراواني مواد آلي ، با فاصله کوتاهي بعد از رسوب گذاري ، مي تواند رفتارهاي گوناگوني با فازهاي معدني داشته باشند . ساختار کاني ها و نوع ترکيبات آنها مي تواند تاثير گذاري شديدي بر روي توزيع و چگونگي اجزاء مواد آلي در اعماق سکانس هاي رسوبي داشته باشند . تکامل مواد آلي از زمان رسوب گذاري تا انتهاي مرحله گاز زدايي طي مراحل مختلف صورت مي گيرند که عيارتند از : دياژند ، کاناژند و متاژند .

الف ) مرحله دياژند :

لايه هاي راسب در محيط هاي دريايي داراي مقادير زياد آب ، مواد معدني ، مواد آلي مرده و مقادير متنابهي از ميکرو ارگانيزم هاي زنده مي باشند . چنين مخلوطي در ابتداي رسوب گذاري طبيعتاً متعادل بوده و فرايندهاي گوناگون شيميايي و فيزيکي – شيميايي ، بر آنها حاکم خواهد بود . بنابراين در مرحله دياژند و فرآيندهاي ( آزاد شدن مولکول هاي ناپايدار ) صورت مي گيرد که مستقيم به حالت تعادل ميل کند . اين تغييرات از چند متري رسوبات تا چند صد متري رخ مي دهد ( در مواردي تا دو هزار متري رسوبات مرحبه دياژند نيز تشخيص داده شده است ) .

با گذشت زمان و افزايش عمق رسوبات ، مواد آلي براي نيل به پايداري بيشتر ناچاراً تحت فرآيندهايي نظير از دست رفتن گروه هاي عاملي ، آزاد شدن ترکيباتي مانند دي اکسيد کربن ، متان ، هيدروژن سولفوره ، نيتروژن و آب قرار گيرد . در اين مرحله توليد گاز متان ( که منشاء بيولوژيکي دارد ) نيز ممکن است به مقدار زيادي توليد شود .

ب ) مرحله کاتاژند :

با افزايش دما و فشار در رسوبات ، شکستن پيوندهاي کربن – کربن يا جدا شدن زنجيره آليفاتيکي در بين مواد آلي صورت مي گيرد و در نتيجه فرآيندهاي ممتد گراکنيگ توليد هيدروکربورهاي مختلف از کروژن رخ مي دهد و فرآورده هاي سيال ( با ساختارهاي متفاوت يعني نفت خام ) حاصل مي شود . همراه اين توليدات مولکول هايي از هيدروکربورهاي حلقوي (معمولاً ا شباع و سه تا شش حلقه اي) در محدوده کربني (C15 – C35) به صورت بيوژنيکي آزاد مي شوند که از لحاظ ترموديناميکي پايدار بوده و ساختار شيميايي آنها تحمل تغييرات زيادي نمي گردند . به اين ترکيبات بيومارکدها و يا فسيل هاي ژئوشيميايي مي گويند .

ج ) مرحله متاژند :

بعد از توليد حداکثر هيدروکربورهاي مايع و نفت ميعاني ، نوبت به توليد گاز متان مي رسد . در اين مرحله کروژن شروع به شکل گرفتن به صورت حلقه هاي آروماتيکي منظم مي نمايد که حاکي از پايان توليد هيدروکربورهاي مايع است . از اين مرحله به بعد حداکثر توليد کروژن فقط معطوف به فرآورده هاي گازي ( به وبژه گاز متان ) خواهد بود .

پايداري متان با افزايش درجه حرارت تغيير نمي کند و تا دماي 550 درجه سانتيگراد را نيز به خوبي تحمل مي کند و به حالت گاز باقي خواهد ماند . تنها امکان تخريب گاز متان به وسيله سولفور و سولفيدها است که در بعضي از موارد در مرحله متاژند رخ مي دهد .

به طور خلاصه مي توان گفت که در طي فرآيندهاي مختلف تشکيل نفت ، ابتدا ترکيبات موجود در بدن جانداراني مانند فيتوپلانکتون و زئوپلانکتون ( از قبيل ليگنين ها ، کربوهيدرات ها ، پروتئين ها و ليپيدها ) در طي مرحله دياژند تخريب شده و ملکول هاي فرار آنها مانند : H2O,CH4,NH3,CO2 آزاد مي گردند .

بعد از بين رفتن ملکول هاي سبک ، مجموعه ترکيبات آلي به صورت پليمرها ، اسيد فلديک و اسيد هيدميک درمي آيند . در مرحله بعدي اين ترکيبات به مجموعه متراکم و غيرقابل حل در حلال هاي آلي تبديل مي گردند که کروژن ناميده مي شود . شکستن کروژن در مرحله کاتاژند و توليد هيدروکربورهاي سيال با جرم ملکولي پايين و متوسط منجر به توليد نفت خام مي گردد . اگر شرايط دفن رسوبات و افزايش دما ادامه داشته باشد ، در مرحله نهايي با افزايش دما در سنگ مادر عمل کراکينگ تقريباً کامل شده و قسمت عمده ترکيبات به گازهاي کم کربن متان و اتان مبدل شده و مخازن هيدروکربوري از نوع گازي را به وجود مي آورند .

شرايط لازم براي تشکيل نفت :

مجموعه فرآيندهايي که منجر به تشکيل نفت خام مي شود ، حاصل فعل و انفعالات پيچيده شيميايي است که طي ميليون ها سال رخ داده و امروزه بشر به راحتي مي تواند از مخازن آن بهره برداري نمايد . شرايط مناسب و لازم براي تشکيل و دستيابي به نفت ختم عبارتند از :

الف )وجود سنگ مادر يا سنگ منشأ

ب ) مسيرهاي مناسب جهت مهاجرت هيدروکربورها

ج ) سنگ مخزن متخلخل و تراوا با پوش سنگ خوب

اگر اين شرايط در يک حوض رسوبي فراهم باشد فرآيندهاي تجمع مواد آلي ، زايش و مهاجرت هيدروکربورها منجر به توليد نفت خام در آن حوضه مي گردد .

الف ) سنگ مادر يا سنگ منشأ :

واحد يا واحدهايي از لايه هاي رسوبي که غني از مواد آلي باشد و توانايي توليد هيدروکربورهاي سيال يا گازي زا در طول زمان و در شرايط مناسب را داشته باشد سنگ منشأ ناميده مي شود . زايش هيدروکربورها از اين سنگ مادر و در ادامه مهاجرت آنها به سنگ مخزن مي تواند تجمع نفت خام را باعث شود . شرايط لازم و کافي براي يک سنگ مادر مناسب عبارت است از : مقدار مواد آلي ، نوع مواد آلي ( نوع کروژن ) و ميزان بلوغ و پختگي مواد آلي .

از آنجائيکه لايه هاي رسوبي عهد قديم در سرتاسر دنيا در شرايط متفاوتي نهشته شده اند لذا مقدار مواد آلي موجود در آنها کاملاً متغير خواهد بود . بسياري از سنگ هاي مادر حاوي مواد آلي بسيار خوبي بوده در حاليکه سنگ هاي مادر ديگري نيز وجود دارند که داراي مقدار بسيار کمي مواد آلي مي باشند .

پيگمان هاي رنگي مانند هموگلوبين ( خون در مهره داران و سبزينه در گياهان ) از ترکيبات پورفيريني مي باشند که در گياهان و جانوران زنده متراکم مي باشند . درپاره اي از نفت هاي خام نيز ترکيبات پورفيريني از اسکلت مشابه به پورفيرين جانوري و گياي دارد ديده شده اند که مسلماً گواه سرچشمه بيولوژيکي اين مواد مي باشند . پورفيرين هاي فسيلي برخلاف انواع عهد حاضر در ساختمان خود اغلب داراي يک يون فلزي نظير نيکل و يا واناديم مي باشند .

توزيع و نوع ترکيبات نفت خام :

نفت خام مخلوط پيچيده اي است که اصولاً از هيدروکربن ها تشکيل شده است و فقط مقدار کمي ناخالصي غيرهيدروکربوري در آن وجود دارد . هيدروکربورهاي نفت از گاز متان تا C140 ( در نفت هاي سنگين و واکسي ) را شامل مي گردد . شناسايي ساختار شيميايي ترکيبات موجود در نفت خام براساس يافته هاي تجزيه اي از ديدگاه هاي مختلف مورد بررسي قرار مي گيرد . روشهاي تجزيه اي گاهي تکيه بر شناسايي تک تک ترکيبات دارد و از طريق به کارگيري تکنيک هاي تقطير ، کروماتوگرافي مي توان اجزا تشکيل دهنده را جداسازي و شناسايي نمود . از ديدگاه هاي پالايشي مي توان از روش تقطير ( در پالايشگاه ها ) برش هاي مختلف را تهيه نمود . در موارد ديگر با به کارگيري غربال هاي ملکولي مي توان گروه هاي مختلف شيميايي را جداسازي و با استفاده از آناليز دستگاهي مانند کروماتوگرافي گازي و طيف سنجي جرمي شناسايي ترکيبات را از از لحاظ کمي و کيفي انجام داد . برش هاي به دست آمده به وسيله تکنيک هايي مانند کروماتوگرافي ستوني مجدد مورد جداسازي ، ارزيابي و شناسايي قرار مي گيرند . براساس روش هاي جداسازي و شناسايي ترکيبات آلي موجود در نفت خام و بيتومن ، مي توان ساخنارهاي زير را در آن ها تعيين نمود :

الف ) هيدروکربورهاي اشباع ( پارافين )

ب ) هيدروکربورهاي حلقوي اشباع ( نفتن )

ج ) هيدروکربورهاي غير اشباع ( آروماتيک )

د ) هيدروکربورهاي غير اشباع زنجيره اي که در اکثر نفت هاي خام شناخته شده وجود ندارد و يا بسيار کم است .

مقدار درصد کربن در نفت خام بين 70 تا 80 و هيدروژن بين 10 تا 14 درصد تغيير مي کند . هر چه نسبت H/C در نفت خام کمتر شود ، نفت داراي ترکيبات سنگين تري خواهد بود . قسمت غيرهيدروکربوري نفت شامل ترکيبات آلي گوگردي ، اکسيژن و نيتروژن دار مي باشد .

الف ) گوگرد :

عنصر گوگرد مي تواند به حالت آزاد در نفت خام وجود داشته باشد ولي ترکيبات آلي گوگرد دارمانند تيوفن ، گاز H2S ، سولفورها ، دي سولفورها نيز در نفت خام يافت مي شوند . وجود ترکيبات گوگرد دار در نفت خام سبب خوردگي ابزار ، ادوات ، خطوط لوله و حتي قسمت هاي مختلف موتور مي گردد .

ب ) ترکيبات اکسيژن دار :

مقدار درصد اکسيژن در نفت هاي خام از 3 درصد تجاوز نمي کند و اغلب در ساختمان ملکول هاي سنگين ( برش رزين و آسفالتن ) به حالت ترکيب يافت مي شوند . ترکيبات اکسيژن دار نفت شامل اسيدها و فنل ها و کتون ها مي باشند . مواد اشباع نشده ( حلقه هاي آروماتيکي ) و اکسيژن دار روغن هاي نفتي آسفالتن را تشکيل مي دهند که داراي مقداري گوگرد نيز هستند .

ج ) ترکيبات نيتروژن دار :

مواد ازت دار نفت خام شامل پيرپرين ، کنيرمين و آمين ها مي باشند . مقدار کل نيتروژن نفت خام بين 5/0 تا 7/1 درصد است . ترکيبات نيتروژن و اکسيژن دار معمولاً در برش هاي نفت خام و در داخل گروه هاي رزيني و آسفالتني يافت مي شوند که جزء غيرهيدروکربورهاي نفت محسوب مي شوند .

شامل ورد 50صفحه ای استاندارد